حوزۀ فرهنگی هلیل­ رود یکی از حوزه­­ های مهم درون­ فرهنگی ایران به شمار می­­ رود که فراتر از حوزۀ آبریز هلیل­­ رود را در برمی­­ گیرد و بیش از ۴۰هزار کیلومتر مربع مساحت دارد. با این­که هنوز مطالعات باستان­­شناسی در این حوزه در آغاز راه است و از عمر این پژوهش­ ها کم­ تر از دو دهه می­ گذرد اطلاعاتی اندک اما معتنابه به دست آمده است که نشان از غنا و اهمیت حوزۀ یاد شده در تاریخ تمدن و فرهنگ ایران دارد. شناسایی صدها محوطۀ باستانی در انواع مختلف و متعلق به دوره ­های گوناگون، از دوره­ های پارینه­ سنگی تا زمان حاضر، جایگاه این حوزه را در مطالعات باستان ­شناسی نشان می­ دهد. اما هنوز پرسش­ ها و مساله­ های بسیاری در بخش­ های مختلف این حوزه مطرح است که پرداختن به آن­ ها نیازمند طرح برنامه­­ های پژوهشی هدفمند و مستمر است. متأسفانه حیطه­ هایی مانند مردم ­شناسی، مطالعات فرهنگ عامه، پژوهش ­های جغرافیایی و محیطی در این حوزه مغفول مانده و عملا درک عمیق مسایل یاد شده را با دشواری مواجه کرده است. همایش باستان­ شناسی و تاریخ حوزه فرهنگی هلیل­ رود و برگزاری منظم آن بی ­شک در هدفمند­ سازی پژوهش­ های باستان شناسی این منطقه نقش مهم و موثری را بازی خواهد کرد.